مطابق توصیه های پزشکی امام رضا (ع) در تابستان به دلیل گرمای هوا چربی های بدن آب می شوند؛ از این رو در پاییز نیاز ضروری به ذخیره کردن مواد چربی که مولد حرارت هستند ، پیدا می شود و باید با مصرف غذاهای مناسب آن را ذخیره کنید تا بدن خود را برای مقابله با سرمای زمستان مجهز کنید. بدن به انواع غذاهای اصلی و میوه هایی مانند انگور و انار نیاز دارد. همچنین استفاده از نوشیدنی هایی که از آنها تهیه می کنند، مفید است . به طور کلی مصرف میوه های ترش قبل از غذا و میوه های شیرین بعد از غذا مفید است .
یکی از توصیه های امام رضا(ع) برای این فصل خوردن انار میخوش است و در بخش توصیه های امام رضا (ع) در باب خواص انار گفتیم که انار یکی از میوه های خوش آب و رنگ فصل پاییز و زمستان است که در مقایسه با سایر میوه های این فصل، آنتی اکسیدان بیشتری برای افزایش ایمنی، مقاومت و حفاظت از بدن در مقابل بیماری ها، میکروب ها و ویروس ها دارد و در طب اسلامی از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و همواره مورد تأکید ائمه (ع) قرار داشته است. امام رضا (ع) نیز فرموده اند : « انار شیرین و ترش بمک ؛چرا که انسان را نیرو می دهد وخون را زنده می سازد .»
امام رضا (ع) همچنین توصیه به مصرف گوشت همراه با حبوبات نموده اند. در روایتی امام رضا (ع) به نقل از پدران بزرگوار خویش به نقل از رسول اکرم (ص) گوشت را بهترین غذا دردنیا معرفی کرده می فرمایند: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) سَیِّدُ طَعَامِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ اللَّحْمُ وَ الْأَرُزُّ ؛ بهترین و بالاترین خوراکی ها چه در دنیا و چه در آخرت گوشت و برنج است.
امام رضاعلیه‌السّلام همچنین نوشیدن آب گرم به صورت ناشتا را سفارش می کنند. همان گونه که بعضی از ماه ها در فصل تابستان نوشیدن آب سرد به طور ناشتا سفارش شده است.
هرچند امام رضا علیه‌السّلام کرفس را نوعی سبزی مفید برشمرده و فرموده اند: کرفس را بخورید و بدانید هیچ جنبنده و چهارپایی نیست مگر اینکه بدن خود را به آن می مالد و خود را به آن مداوا می کند، اما برای ماه آذر اجتناب از برخی سبزیجات مانند : کرفس، نعناع و تره تیزک (شاهی) را گوشزد کرده اند. (1)
با شروع فصل زمستان سرماخوردگی و زکام به اوج می رسد. امام رضاعلیه‌السّلام برای پیشگیری از این بیماری در فصل زمستان می فرمایند: مَن أرادَ دَفَعَ الزُّکامِ فِی الشِّتاءِ أجمَعَ ، فَلیَأکُل کُلَّ یَومٍ ثَلاثَ لُقَمِ شَهدٍ ؛ هر کس مىخواهد در همه زمستان از زکام ایمن بماند ، هر روز ، سه لقمه عسل با موم آن بخورد .(۲)
از این رو مطابق این سفارش‌ها باید از طعام با طبیعت سرد پرهیز کرده، غذاهای با طبیعت و درجه حرارت گرم مصرف نماییم، از حجامت و فصد اجتناب کنیم، آب در شب نخوریم، جرعه‌ای آب گرم هر روز اول صبح بنوشیم و خوردن از سبزی (بقول)، کرفس، نعناع و تره تیزک(شاهی) هم پرهیز کنیم. (3)
مطابق آموز های امام رضا علیه‌السّلام به لحاظ فصول سال بهترین اوقات حجامت بجز حزیران، زمانی است که هوا معتدل باشد، یعنی در چهل روز نخست بهار و چهل روز آغاز پاییز و در فصل زمستان (بویژه دی ماه) و فصل تابستان حجامت اثر اندکی خواهد داشت.
همین طور توصیه می شود که در این ماه افراد از حمام رفتن زیاد اجتناب کنند؛ البته منظور گذشتگان از حمام چیزی شبیه سونای امروزی است که باعث تعریق بدن می شود. بنابراین اگر بخواهیم این توصیه را امروزه کاربردی کنیم باید بگوییم بهتر است در این فصل افراد کمتر به سونا بروند.در این ماه توصیه شده است از مصرف بعضی میوه ها به ویژه خربزه و خیار پرهیز شود.
توصیه کلی این است که هر میوه را در فصل خودش مصرف کنیم، از این رو مصرف میوه هایی که در سردخانه نگه داری می شود یا به شکل خاصی پرورش می یابد، یا از نقاط دیگر آورده می شود، برای سلامت مضر است.
پانوشتها:
- طب الائمه، سید عبدالله شبّر، ص 244.
- بحار الأنوار ، ج ۶۲ ، ص ۳۲۴
- الطریق الى خراسان ، کمال السید ،ج1 ، ص391
/1102001307
